Helaas zien we het nog te vaak gebeuren: samenwoners die niets op erfrechtgebied hebben geregeld en onverwacht te maken krijgen met het noodlot. Dit kan leiden tot schrijnende situaties met grote gevolgen. Wist je dat in Nederland samenwoners zonder huwelijk, geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract geen wettelijke aanspraak hebben op elkaars bezittingen? Bij overlijden kan dit leiden tot complexe en pijnlijke situaties voor de achterblijvende partner.
In dit blog bespreken we twee voorbeelden van zulke situaties én hoe je ze eenvoudig kunt voorkomen.
Situatie 1: Eigendom van de woning en het erfrecht
De situatie:
Twee samenwoners, A en B, kopen samen een woning en hebben ieder de helft in eigendom. Helaas overlijdt A onverwachts. Omdat ze niet gehuwd zijn, geen geregistreerd partnerschap hebben en ook geen samenlevingscontract hebben gesloten, wordt de nalatenschap van A verdeeld volgens de wet. Dit betekent dat de kinderen van A elk een deel van zijn eigendom in de woning erven.
Hierdoor is B plots niet meer de enige eigenaar van het huis. De kinderen van A krijgen samen 50% van de woning en B blijft met 50% achter. Dit betekent dat B niet zelfstandig kan beslissen over de woning, maar afhankelijk is van de medewerking van de erfgenamen van A. Dit kan niet alleen tot spanningen leiden, maar zelfs betekenen dat B gedwongen wordt de woning te verlaten of te verkopen.
Voorbeelden hoe dit te voorkomen:
Neem in een samenlevingscontract een ‘verblijvingsbeding’ op. Dit houdt in dat alles wat gezamenlijk eigendom is, automatisch aan de overblijvende partner toekomt. Dit gebeurt vaak zonder dat daar een betaling tegenover staat. Een andere oplossing is door een testament op te stellen waarin je je partner benoemt tot erfgenaam of hem een ‘legaat’ van bijvoorbeeld de woning geeft. Je kunt dan bepalen dat de woning naar de overblijvende partner gaat.
Situatie 2: Nalatenschap met minderjarige kinderen
De situatie (Rechtbank Den Haag, 25 oktober 2023, ECLI:NL:RBDHA:2023:16166):
A en B waren samenwoners met één minderjarig kind, geboren vóór 1 januari 2023. De vader heeft het kind erkend, maar heeft geen ouderlijk gezag gekregen. Wanneer moeder A overlijdt, erft het kind haar bezittingen volgens de wet.
Omdat de vader geen ouderlijk gezag heeft, kan hij de nalatenschap niet namens het kind aanvaarden of afwikkelen. Dit zorgt ervoor dat de erfenis ‘stuurloos’ wordt, en de vader moet een beroep doen op de rechtbank om alsnog het gezag te verkrijgen. Dit proces is tijdrovend, kostbaar en emotioneel belastend – zeker in een periode van rouw.
Voorbeelden hoe dit te voorkomen:
Regel vóór overlijden dat de andere ouder officieel het gezag krijgt en/of benoem een voogd in je testament. Hiermee zorg je ervoor dat de andere ouder of de voogd bevoegd is om beslissingen te nemen over de nalatenschap en het welzijn van de kinderen.
Hoe verder?
Het regelen van erfrechtelijke zaken is misschien geen romantisch onderwerp, maar wel heel belangrijk. Zeker voor samenwoners! Het voorkomt juridische strijd, emotionele spanningen en onnodige kosten. Door het opstellen van een samenlevingscontract, testament of een voogdijregeling, zorg je ervoor dat je geliefden beschermd zijn als het onverwachte gebeurt.
Wil je meer weten? Neem dan contact op met Kimberly Rozema, Kim van der Bijl of één van onze andere erfrechtspecialisten en bespreek jouw situatie.
- Rechtbank Den Haag, 25 oktober 2023, ECLI:NL:RBDHA:2023:16166
