Rond de kerst vliegen de cadeaus je vaak om de oren. Soms zelfs in de vorm van een schenking. December is dé maand waarin mensen hun naasten en geliefden verrassen met een schenking ter hoogte van het vrijgestelde bedrag – dat is het deel waarover je geen schenkbelasting hoeft te betalen. Een mooi gebaar, toch? Maar mag je zomaar iets weggeven? En hoeveel is eigenlijk toegestaan?
Schenkingen door stiefmoeder
Stel je voor: een stiefmoeder geeft na het overlijden van haar partner € 15.000 uit zijn nalatenschap aan haar eigen kinderen en kleinkinderen. In zijn testament stond dat zij alles zou erven, met de afspraak dat na haar overlijden zijn dochters alles zouden krijgen.
De dochters van de overleden partner waren daar niet blij mee en stapten naar de rechter. De stiefmoeder zei dat haar schenkingen ‘klein en gebruikelijk’ waren. Volgens de wet mogen zulke schenkingen zonder toestemming van andere erfgenamen worden gedaan.
De rechter dacht daar anders over: binnen deze familie was schenken geen traditie en bedragen van telkens € 1.000, tot een totaal van € 15.000, waren niet ‘klein of gebruikelijk’. Resultaat: stiefmoeder moest het bedrag terugbetalen aan de nalatenschap.
Schenkingen en de legitieme portie
In een andere zaak draaide het om de legitieme portie, het wettelijk gegarandeerde erfdeel voor kinderen. Schenkingen tellen mee bij de berekening, tenzij ze ‘gebruikelijk en niet-bovenmatig’ zijn.
‘Gebruikelijke niet-bovenmatige schenkingen’ zijn schenkingen die passen bij wat we normaal vinden. Denk aan verjaardagscadeaus, kerstgeschenken of donaties aan goede doelen. Wat ‘gebruikelijk’ is, hangt af van hoeveel geld de schenker heeft. Voor iemand met een groot vermogen kan een ‘kleine’ schenking een stuk hoger uitvallen dan voor iemand met een bescheiden inkomen.
De executeur van de nalatenschap dacht slim te zijn en wees op de vrijstellingsgrens voor schenkbelasting, oftewel: het maximale bedrag waar geen schenkbelasting verschuldigd voor is. Maar het hof was onverbiddelijk: die grens is niet allesbepalend. Cadeaus voor verjaardagen, huwelijken of feestdagen kunnen ‘gebruikelijk’ zijn, maar het hangt af van hoeveel geld de schenker heeft en hoe dichtbij de ontvanger staat.
In dit geval waren de schenkingen niet gebruikelijk en werden ze meegenomen in de berekening van de legitieme portie.
Conclusie: schenk slim en zorgvuldig
Deze uitspraken laten zien dat je beter goed kunt nadenken voordat je gulle gever speelt. Te grote of ongebruikelijke schenkingen kunnen later voor problemen zorgen. Houd het dus ‘gebruikelijk’ en ‘klein’, dan voorkom je juridische problemen.
Heb je vragen over schenkingen en erfrecht?
Neem gerust contact op met één van onze specialisten: Kimberly Rozema, Elina Jonis of Kim van der Bijl voor advies en overleg.
Bron: Rechtbank Overijssel 5 juni 2024, ECLI:NL:RBOVE:2024:2983
Gerechtshof Amsterdam 29 oktober 2024, ECLI:NL:GHAMS:2024:3000
